Güç Aktarma Organları

Araçların ilerlemesi için gerekli güç motor tarafından üretilir. Elbette ki üretilen bu gücün doğrudan tekerleklere iletilmesi pek mümkün olmaz. Gücün çeşitli fiziki parçalar tarafından işlenerek tekerlere iletilmesi gerekir. Motordan elde edilen hareketi çekişi sağlayan tekerleklere ileten parçalara Güç Aktarma Organı denir.

1- Kavrama (Debriyaj):

Motor ile vites kutusu arasındaki irtibatın kesilmesini sağlayarak, aracın sarsıntısız, yumuşak bir şekilde kalkışını sağlar. Vites değişimi için motor ve vites kutusu ile olan irtibatı keser. Gerekli durumlarda motor ile diğer aktarma organları arasındaki bağlantıyı keser.

Kavramayı Oluşturan Parçalar:

• Volan
• Debriyaj baskısı
• Debriyaj balatası
• Debriyaj bilyası
• Debriyaj pedalı

Debriyajın Çalışması:

Sürücü debriyaj pedalı yardımıyla kavramayı kumanda eder.

Debriyaj pedalına sonuna kadar basıldığında motor ve vites kutusu ayırma gerçekleşir. Motor çalışmaya devam eder, elde edilen hareket tekerleklere iletilmez.

Debriyaj pedalından çekildiğinde kavrama başlar. Motor ile vites kutusu birleşir, Motorun hareketi tekerleklere iletilir.

Debriyaj pedalı kullanımı ile ilgili önemli bilgiler:

• Debriyaj pedalına sonuna kadar basılması gerekir.
• Debriyaj pedalından ayak daima yavaş bir şekilde çekilir. Kavrama noktasına dikkat edilir.
• Sürüş sırasında ayak debriyaj pedalı üzerinde tutulmaz.

Debriyaj balatası aşınma nedenleri:

• Sürüş sırasında ayağın debriyaj pedalı üzerine baskı oluşturması,
• Ani ve sert kalkışlar,
• Yarım debriyaj ile bekleme.

Debriyajın kaçırma sebepleri:

• Debriyaj balatasının aşınmış olması,
• Debriyaj balatasının sıyrılmış olması,
• Debriyaj balatasının yağlanmış olması,
• Debriyajın ayarının bozulmuş olması.

Debriyaj kaçırıyorsa, hareket tam iletilemediği için enerji kaybına neden olur. Debriyaj teli koparsa araç vitese geçmez. Vites değişimlerinde ses geliyorsa debriyaj pedalına tam basılmıyor olabilir.

2- Vites Kutusu (Şanzıman):

Şanzıman, farklı boyutlarda dişliler yardımıyla, araçta gerekli olan hız ve güç (tork) ayarlamasını sağlar. Aracın geriye doğru hareket etmesini sağlar. Motor çalışırken aracın durur konumda kalmasını sağlar.

Vites Kutusu ile ilgili önemli bilgiler:

• Vites kutusu bakımında yağ seviyesi kontrol edilir. Herhangi bir yerinden yağ kaçağı olup olmadığına bakılır.
• Vites kutularında dişli yağı kullanılır. Yağ kullanılması vites geçişlerini kolaylaştırır. Sesli çalışmayı önler. Sürtünme kaynaklı aşınmaları azaltır.
• Kullanma kılavuzuna göre belli kilometrede vites kutusu yağı değiştirilmelidir.
• Araç geri vitese geçirilmek istendiğinde geçmiyorsa, ayak debriyaj pedalından çekilir. Tekrar basılır. Geri vitese takılır.

3- Şaft (Kardan Mili):

Vites kutusundan almış olduğu hareketi difransiyele iletir. Önden çekişli otomobillerde şaft bulunmaz. Mafsallar sürüş açısına göre şafta gerekli esnekliği sağlarlar.

4- Diferansiyel

Şafttan alınan hareketin 90 derece kırılarak tekerleklere iletilmesini sağlayan aktarma organıdır. Virajlarda, tekerleklerin farklı turlarda dönmesini ve aracın virajı savrulmadan almasını sağlar.

Diferansiyel ile ilgili önemli bilgiler:

Difransiyelde, vites kutularında olduğu gibi 90 numara dişli kutusu yağı kullanılır. Yağ seviyesi altı ayda bir  kontrol edilmelidir. Eksilmişse tamamlanır. Kullanma kılavuzuna göre kullanım ömrünü tamamlayan yağ değiştirilmelidir.

5- Akslar:

Difransiyelden alınan hareketin, çekişi sağlayan tekerleklere ileten güç aktarma organlarıdır.